Niespojenie łuku jest jedną z najczęstszych wrodzonych wad rozwojowych kręgosłupa.
- S1 w odcinku krzyżowym
- L5 w odcinku lędźwiowym
Niespojenie, zwane też niedomknięciem łuku, powstaje, gdy nie dochodzi do pełnego zamknięcia się kanału kręgowego. W efekcie tylne części łuków kręgowych nie zespalają się, lecz pozostawiają szczelinę, w której tworzy się przepuklina. Wada ta powstaje na wczesnych etapach rozwoju – już około 3. tygodnia życia płodowego. Z tego powodu bardzo często operację zamknięcia przepukliny wykonuje się jeszcze w łonie matki (zabieg prenatalny) bądź też w pierwszych dobach życia.
Jak się okazuje niespojenie łuku S1, L5 to również problem osób dorosłych, u których z jakiegoś powodu nie zdiagnozowano wady wcześniej.
Przyczyny i objawy niespojenia łuku kręgu
Do czynników mających wpływ na rozszczep kręgosłupa zalicza się predyspozycje genetyczne, zakażenia wirusowe, niedobory kwasu foliowego i witaminy B12, cukrzycę matki w okresie ciąży, a także działanie teratogennych substancji zwłaszcza w okresie od 4.d o 8. tygodnia życia płodowego.
Niespojenie łuku ma wiele rodzajów, a jego objawy są nasilone w zależności od miejsca występowania czy stopnia zaawansowania zmian. Czasami bywa tak, że wada nie daje żadnych oznak, w innych przypadkach objawia się natomiast dużym bólem w okolicy dolnego odcinka kręgosłupa, a nawet chorobą zwyrodnieniową.
Oznaką rozszczepienia kręgosłupa może być różnej wielkości guz na plecach, ale też niewielkie zagłębienie, czerwone znamię czy guzek. Do objawów zalicza się też niedowład kończyn, zaburzenia funkcjonowania układu moczowego, nierównomierne krążenie płynów mózgowych, specyficzne ustawienie stóp (np. końsko-szpotawe), a także przykurcze mięśni.
Z uwagi na to, że niespojenie może nie dawać żadnych objawów przez wiele lat, często pacjenci dowiadują się o wadzie dopiero po wykonaniu diagnostyki obrazowej z innych powodów.
Jak wygląda leczenie niedomknięcia łuku S1, L5?
W przypadku rozszczepu kręgosłupa stosuje się różne metody terapeutyczne, od farmakoterapii po rehabilitację i ćwiczenia. Pacjenci mogą brać okresowo leki przeciwbólowe i niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), uczęszczać na spotkania z fizjoterapeutą, a także samemu podejmować aktywność fizyczną. Często dużą ulgę dają im również masaże relaksacyjne.
Co ważne, zarówno zabiegi fizykoterapeutyczne, jak i leki wydają się mieć jedynie działanie doraźne i pomocnicze. Lepszy, a zarazem trwalszy efekt dają bowiem ćwiczenia – przede wszystkim wzmacniające mięśnie brzucha, grzbietu oraz pośladków. Dlaczego? Ponieważ zwiększają one siłę mięśniową, zapewniając lepszą stabilizację centralną, co ułatwia utrzymanie właściwej postawy ciała.
Chcąc zapewnić sobie skuteczność leczenia, warto pamiętać o szeregu czynności, których przy niespojeniu łuku S1, L5 należy unikać. Są to:
- dźwiganie ciężkich przedmiotów,
- praca w pozycji z pochyloną sylwetką,
- długie siedzenie,
- wykonywanie ćwiczeń i prac wymagających gwałtownego pochylania się do przodu,
- nadmierne prostowanie pleców.